Information Literacy Framework: principles, standards and practice
Twórca: Australian and New Zealand Institute Information Literacy (ANZIIL)
Rok: 2004
Kraj: Australia i Nowa Zelandia
Pierwsza edycja australijsko-nowozelandzkiego katalogu powstała w oparciu o standardy amerykańskie (ACRL). Drugie wydanie katalogu zostało w dużej mierze zmienione. Nowa wersję opracowano podczas warsztatów. Zaproszono na nie przedstawicieli środowiska akademickiego oraz bibliotekarzy, którzy wykorzystywali standardy w pracy edukacyjnej, łącznie ponad 50 osób. Część uczestników pracowała nad udoskonaleniem standardów, a efekty ich pracy były oceniane przez pozostałych członków warsztatów. Wydanie drugie sięga do doświadczeń praktyków związanych ze środowiskiem akademickim. W dużej mierze odzwierciedla wypracowane sposoby rozwijania kompetencji informacyjnych na poziomie szkoły wyższej.
Katalog ANZIIL przeznaczony jest do wdrożenia na wszystkich etapach edukacji, jak również w uczeniu się pozaformalnym. Twórcy dużo uwagi poświęcają (we wprowadzeniu) akademickiej edukacji informacyjnej, jako tej, która w największej mierze rzutuje na przygotowanie studenta do późniejszego samodzielnego uczenia się. Kompetencje informacyjne uznane zostały za generyczne. Autorzy są jednoznacznie zwolennikami rozwijania ich w toku realizacji innych przedmiotów (szkolnych czy akademickich), a nie podczas odrębnych zajęć poświęconych wyszukiwaniu, ocenianiu i wykorzystywaniu informacji.
Punktem wyjścia do standardów są następujące założenia:
- Uwzględnienie umiejętności uczenia się rozumianego jako konstruowanie nowych znaczeń (dla posiadanej lub nowo zdobytej informacji).
- Uwzględnienie mniej pragmatycznego wymiaru korzystania z informacji, np. czerpanie satysfakcji (a nawet radości) oraz poczucie samorealizacji wynikające z mądrego wykorzystania informacji.
- Uwzględnienie grupowych poszukiwań informacji, która pozwoli na zespołowe/grupowe podejmowanie decyzji.
- Uwzględnienie kategorii odpowiedzialności społecznej, której wyrazem jest zaangażowanie w uczenie się przez całe życie i udział w życiu społeczności, jak również poczucie odpowiedzialności za sposób wykorzystania informacji.
Katalog podzielony jest na sześć części, czyli sześć głównych standardów. Odpowiadają one zdolnościom uczącego się, który: 1) określa swoje potrzeby informacyjne, charakter i zakres potrzebnej informacji; 2) efektywnie i sprawnie wyszukuje potrzebne informacje; 3) krytycznie ocenia pozyskane informacje oraz sposób wyszukiwania; 4) zarządza wyszukaną lub wygenerowaną informacją; 5) włącza posiadane już lub nowe informacje do konstruowania nowych koncepcji (pojęć) czy nowych interpretacji; (6) rozumie i uznaje kulturowe, etyczne, ekonomiczne, prawne i społeczne skutki korzystania z informacji. W obrębie każdego ze standardów wymienione są szczegółowe kompetencje, w ramach których zamieszczono przykłady. Egzemplifikacja odwołuje się głównie do praktyk akademickich, np. umiejętność zarządzania informacją kojarzona jest ze sprawnym posługiwaniem się menedżerem bibliografii.
Mimo dominującego akademickiego spojrzenia na korzystanie z informacji, kompetencje opisane są przystępnym językiem, np. “ustala słowa kluczowe, ich synonimy oraz terminy” [pozwalające na dotarcie do potrzebnej informacji]. W katalogu nie znajdziemy określeń takich jak system informacyjno-wyszukiwawczy czy język informacyjno-wyszukiwawczy. Źródła informacji to tutaj nie tylko bazy (systemy informacyjne), ale również ludzie. Te cechy czynią katalog czytelnym dla niespecjalistów.